Współczesne biblioteki więzienne i działalność kulturalno-oświatowa w polskich zakładach służby więziennej
Elżbieta Barbara Zybert
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski, Polska
Abstrakt
Cel – W artykule przedstawiono działalność resocjalizacyjną wykorzystującą pracę kulturalno-oświatową, bibliotekę i różne formy przekazu treści, prowadzoną
w polskich zakładach penitencjarnych. Głównym celem opracowania było przedstawienie aktualnej sytuacji w bibliotekarstwie więziennym i porównanie jej ze stanem z 1981 r. Metody badań – Dla potrzeb badania zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, przeprowadzonego w 2010 r. we wszystkich, tj. 156 polskich zakładach penitencjarnych: 86 zakładach karnych i 70 aresztach śledczych. Wyniki i wnioski – Najważniejsze wnioski wynikające z badania wskazują na znaczącą rolę książki i innych materiałów bibliotecznych w działalności resocjalizacyjnej. Nie oznacza to jednak poświęcania szczególnej troski bibliotekom więziennym i doskonalenia ich działalności. Pozytywną zmianą jest wzrost liczby profesjonalnie przygotowanych pracowników Służby Więziennej, którzy nie tylko rozumieją znaczenie książki i działalności kulturalno-oświatowej, ale i w codziennej pracy organizują przedsięwzięcia popularyzujące czytelnictwo (np. wystawy książek, spotkania z autorami, konkursy wiedzy, literackie, czytanie książek przez radiowęzeł), umożliwiają osadzonym udział w kulturze i rozwijanie aktywności twórczych.
Słowa kluczowe
Biblioteki więzienne; Działalność kulturalno-oświatowa; Służba Więzienna; Polskie zakłady karne
Bibliografia
BIP SW (b.d.). Służba Więzienna [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 20.01.2010]. Dostępny w World Wide Web site: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/przedmiot_dzialalnosci_i_kompetencje>.
BIP SW (2007). Teatr pod celą [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej. Aktualności [dostęp: 20.02.2010]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/aktualnosci/more/1756>.
BIP SW (2009a). Aktualności [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp: 10.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/forum/more/1603>.
BIP SW (2009b). Aktualności [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 10.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/aktualnosci/more/1569>.
Buczek, Tomasz (b.d.). Spotkania kulturalne organizowane przez Zakład Karny w Zamościu oraz Zamojski Dom Kultury [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 20.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/aktualności/jednostka/347>.
EZ (b.d.). b>Siedlecki „Kofoed” [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 20.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/forum/more/24>.
Flankowska, Jowita (2000). Łyżka w zupie. Więzienny teatr z Kłodzka. Polityka, 2 (2227) s. 62-63.
GWL (b.d.). Lubliniecka „Bona” [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 20.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/forum/more/24>.
Konopczyński, Marek (2006). Twórcze postępowanie resocjalizacyjne. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN.
Korwin-Szymanowski, Grzegorz (2011). Zawodowi naprawiacze. "Forum Penitencjarne", nr 4 (155) kwiecień, s. 3.
Kurdziel, Natalia (2010). Socjalizacja kulturą w zakładach karnych [online]. Prawnik.pl [dostęp: 09.06.2011]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.prawnik.pl/na-wydzialach/wydarzenia/124934,Socjalizacja–kultura—w-zakladach-karnych.htm>.
Lehmann, Vibeke; Locke, Joanne (2005). IFLA Guidelines for Library Services to Prisoners (3 rd. ed.). The Hague: IFLA Headquarters.
Machel, Henryk (2003).Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Gdańsk: Arche.
Pająk Tomasz; Seroczyński, Ryszard (2007). Cztery pory roku. "Forum Penitencjarne", nr 11 (115), s.14.
Patrzyńska, Violetta (2007). Program readaptacji. "Forum Penitencjarne", nr 11 (115), s. 15.
Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez Służbę Więzienną w Polsce (2009). Red. nauk. Monika Marczak. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Rozporządzenie (1999). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 1999 r. w sprawie zasad organizacji obsługi bibliotecznej w zakładach karnych, poprawczych i schroniskach dla nieletnich. "Dziennik Ustaw", 111, poz.1309.
Rozporządzenie (2003 a). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych. "Dziennik Ustaw", 151, poz. 1469.
Rozporządzenie (2003 b). Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności. "Dziennik Ustaw", 152, poz.1493.
Rozporządzenie (2003 c). Ministra Sprawiedliwości z 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania. Dziennik Ustaw, 152, poz.1494.
Seroczyński, Ryszard (b.d.). Nietypowe formy resocjalizacji [online]. Q4.PL Włocławski Portal Internetowy [dostęp: 15.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.q4.pl/media/11/nietypowe_formy_resocjalizacji.doc>.
Seroczyński, Ryszard (b.r. b). O Klubie Literackim [online]. „Bartnicka 10”. Oficjalna strona Więziennego Klubu Literackiego [dostęp: 15.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bartnicka10.w.interia.pl/klub.htm>.
Sosnowska, Monika (b.d.). Grupa teatralna C-4 [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 20.02.2010]. Dostępny w World Wide Web site: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/forum/more/373>.
Studencki raport o stanie więziennictwa (1981). Warszawa ([niepublikowane materiały do użytku wewnętrznego]).
SW (b.r.). Służba Więzienna. Statystyki [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej [dostęp: 18.03.2010]. Dostępny w World Wide Web site: <http://www. sw.gov.pl/index.php/statystyki>.
Szarek, Tomasz (b.d.). Krakowski „Duet” [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 10.01.2010]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/forum/more/24>.
Szymura, Adam (b.d.). Wrony na śniegu – poruszający spektakl gliwickiego teatru „Bez nazwy” [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 10.01.2010]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/index.php/forum/more/4741>.
Teatr „Po Drodze” (2009). Dolnośląska Szkoła Wyższa [online]. [dostęp: 20.02.2010]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.dswe.pl/fileadmin/user_upload/aktualnosci/Teatr_Wiezienny_Po_Drodze_Brave.pdf>.
Ustawa (2010). Ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej. "Dziennik Ustaw", 79, poz. 523.
Ustawa (1997 a). Ustawa z 6 maja 1997 r. Kodeks Karny Wykonawczy. "Dziennik Ustaw", 90 poz. 557.
Ustawa (1997 b) Ustawa o bibliotekach z 22 czerwca 1997 r. "Dziennik Ustaw", 85, poz. 539, z późn. zm. "Dziennik Ustaw", 1998, 106, poz. 668.
Ustawa (2009). Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o zmianie Ustawy Kodeks Karny Wykonawczy. "Dziennik Ustaw", 022, poz. 119.
Wrona, Marek (b.d.). Więzienne e’viva l’arte [online]. [dostęp: 20.02.2010]. Dostępny w World Wide Web: <http://kulturalnie-teatr.netbird.pl/a/32110>.
Zagórski, Janusz (1996). Formy współdziałania ze społeczeństwem w polskiej praktyce penitencjarnej. W: B. Hołyst, S. Redo (Red.), Problemy więziennictwa u progu XXI w. Red. B. Hołyst, S. Redo. Warszawa: Wydaw. CZSW i COSSW, s. 505-524.
Zarządzenie (2004). Zarządzenie nr 2/04 Dyrektora Generalnego SW z dnia 24 lutego 2004 (z późn. zm.) w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych. W: Wybór przepisów w sprawie prowadzenia i organizacji oddziaływań penitencjarnych. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości, Centralny ZarządSłużby Więziennej, s. 22-78.
Zwierzchowski, Jacek (b.d.). Koncert Nigela Kennedy’ego w lubelskim areszcie [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 4.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: <http://bip.sw.gov.pl/>.
Zwierzchowski, Jacek (b.d.). Lubelscy aresztanci czytają dzieciom bajki [online]. Ogólnopolski Portal Służby Więziennej. Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp: 4.12.2009]. Dostępny w World Wide Web: .
Zybert, Elżbieta, Barbara (1991). Biblioteki więzienne. Zarys problematyki. Warszawa: Wydaw. SBP.
Afiliacja: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, Uniwersytet Warszawski, Polska
Biogram:
Prof. dr hab. Elżbieta Barbara Zybert jest kierownikiem Zakładu Bibliotekoznawstwa Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół trzech grup problemowych: 1) działalności informacyjnej w zakresie edukacji, 2) bibliotek oraz form pracy (m.in. biblioterapia) dla specjalnych grup użytkowników, np. mniejszości etnicznych i kulturowych czy niedostosowanych społecznie, 3) organizacji i zarządzania bibliotekami. Zainteresowania naukowe znajdują odzwierciedlenie w 5 książkach i ponad 80 artykułach zamieszczonych w polskich i zagranicznych czasopismach. Jest również redaktorem naukowym wielu publikacji dotyczących współczesnego bibliotekarstwa. Najważniejsze z nich to: Biblioteki więzienne. Zarys problematyki, 1991; Kultura organizacyjna w bibliotekach, 2004; Jakość w działalności bibliotek, 2007.
Autor składa oświadczenie o oryginalności przesłanego tekstu, a w umowie wydawniczej przenosi na rzecz Wydawcy nieodpłatnie majątkowe prawa autorskie w zakresie jednorazowego opublikowania dzieła.
CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
